راهنمای جامع انواع نگهداری و تعمیرات | معرفی روش‌های نوین، شاخص‌ها و نرم‌ افزار تخصصی راهکار سیستم

انواع نگهداری و تعمیرات تجهیزات صنعتی

انواع نگهداری و تعمیرات| معرفی روش‌های نوین، شاخص‌ها و نرم ‌افزار تخصصی نت

امروزه نگهداری و تعمیرات (نت) به عنوان یکی از بخش‌ های حیاتی در هر سازمان تولیدی و خدماتی شناخته می‌ شود. بهره ‌برداری صحیح از ماشین ‌آلات، افزایش عمر مفید تجهیزات، کاهش توقفات اضطراری و بهبود قابلیت اطمینان سیستم‌ ها، همگی از طریق پیاده ‌سازی اصولی مهندسی نگهداری و تعمیرات قابل تحقق هستند.در این مقاله به بررسی انواع تعمیرات، روش‌ های نوین نگهداری و تعمیرات تجهیزات، ساختار سازمانی واحد نت، شاخص‌ های نگهداری و تعمیرات و در نهایت معرفی یکی از بهترین ابزارهای نرم ‌افزاری در این زمینه یعنی نرم ‌افزار نگهداری و تعمیرات راهکار سیستم می ‌پردازیم.

تعریف نگهداری و تعمیرات

نگهداری و تعمیرات مجموعه ‌ای از فعالیت‌ های فنی، مدیریتی و سازمان ‌یافته است که با هدف کاهش خرابی، جلوگیری از توقفات و ارتقاء بهره ‌وری تجهیزات انجام می‌ شود. این فعالیت‌ ها به صورت منظم و یا بر اساس شرایط عملکرد تجهیزات اجرا می ‌شوند.

چارت سازمانی واحد نگهداری و تعمیرات

یک چارت سازمانی مؤثر برای واحد نت شامل نقش ‌ها و سطوح زیر است:

  • مدیر نگهداری و تعمیرات
  • مهندس برنامه ‌ریزی نت
  • سرپرست بخش مکانیک و برق
  • تکنسین‌ های فنی (برق، مکانیک، ابزار دقیق)
  • اپراتورهای آموزش‌ دیده در نت اپراتوری
  • تیم پایش وضعیت و تحلیل اطلاعات

وجود این ساختار منسجم به پیاده ‌سازی موفق روش‌ های نوین نگهداری و تعمیرات تجهیزات کمک می‌ کند و بهره‌ وری کلی را افزایش می ‌دهد.

انواع نگهداری و تعمیرات

1. نگهداری واکنشی (Reactive Maintenance) _ تعمیرات پس از خرابی

این روش که در آن تعمیرات پس از وقوع خرابی انجام می ‌شود، جزو ابتدایی‌ ترین رویکرد ها است و در صنایع مدرن کمتر مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

2. نگهداری پیشگیرانه  (Preventive Maintenance - PM)

در این روش، سرویس و تعمیرات بر اساس برنامه زمان ‌بندی‌ شده صورت می ‌گیرد. استفاده از جزوه تعمیرات و نگهداری PM  در آموزش نیروی انسانی برای اجرای دقیق ‌تر این روش بسیار رایج است.

3. نگهداری پیش‌ بینانه  (Predictive Maintenance - PdM)

با بهره‌ گیری از ابزارهایی نظیر آنالیز ارتعاشات، ترموگرافی، آنالیز روغن و پایش وضعیت، می‌ توان زمان دقیق تعمیرات را پیش ‌بینی کرد و از هزینه‌ های اضافی جلوگیری نمود.

4. نگهداری اصلاحی  (Corrective Maintenance)

در صورت شناسایی نقص جزئی در تجهیزات، قبل از خرابی کامل، اقدامات اصلاحی انجام می ‌شود. این روش به نوعی میان ‌بر بین روش پیشگیرانه و واکنشی است.

5. نگهداری مبتنی بر شکست  (Breakdown Maintenance)

در این روش تجهیزات عمداً تا لحظه خرابی کامل مورد استفاده قرار می ‌گیرند. این استراتژی اغلب برای تجهیزاتی با اهمیت کم یا هزینه تعمیر پایین کاربرد دارد.

6. نگهداری مبتنی بر قابلیت اطمینان  (Reliability Centered Maintenance - RCM)

با تحلیل دقیق حالات خرابی (FMEA) و میزان بحرانی بودن هر تجهیز، برنامه‌ های نگهداری تدوین می ‌شوند. این رویکرد نقش مهمی در بهینه‌ سازی منابع دارد.

7. نگهداری بهره‌ ور فراگیر  (Total Productive Maintenance - TPM)

با مشارکت فعال کلیه پرسنل، از جمله اپراتورها، در فرآیند نگهداری، قابلیت دسترسی تجهیزات افزایش می ‌یابد. اجرای 5S و فرهنگ‌ سازی مداوم از ارکان TPM است.

8. نگهداری مبتنی بر ریسک (Risk-Based Maintenance - RBM)

در این روش تجهیزات بر اساس احتمال خرابی و پیامد های ناشی از آن اولویت‌ بندی شده و منابع نگهداری به صورت هدفمند تخصیص می‌ یابد.

انواع نگهداری و تعمیرات

شاخص های نگهداری و تعمیرات (Maintenance KPIs)

برای ارزیابی عملکرد واحد نگهداری و تعمیرات، بررسی شاخص‌ های کلیدی عملکرد ضروری است. برخی از مهم‌ ترین شاخص‌ها عبارتند از:

  •  (MTBF) میانگین زمان بین خرابی‌ ها
  • ( (MTTRمیانگین زمان تعمیر
  • ((OEE بهره ‌وری کلی تجهیزات
  • درصد تحقق برنامه  PM
  • درصد توقفات پیش ‌بینی ‌نشده
  • هزینه نگهداری به ازای هر واحد تولید

این شاخص ‌ها پایه‌ گذار تصمیم‌ گیری ‌های استراتژیک در واحد نت هستند.

روش های نوین نگهداری و تعمیرات تجهیزات

با پیشرفت فناوری، روش ‌هایی همچون پایش وضعیت آنلاین، هوش مصنوعی در پیش‌ بینی خرابی‌ ها و یکپارچه ‌سازی با ERP  به سرعت در حال جایگزینی روش‌ های سنتی هستند. این تحول دیجیتال نیازمند استفاده از ابزارهای نرم ‌افزاری قدرتمند و اختصاصی است.

نرم افزار نگهداری و تعمیرات راهکار سیستم

معرفی

نرم‌ افزار نگهداری و تعمیرات راهکار سیستم یکی از کامل ‌ترین و حرفه‌ ای ‌ترین نرم‌ افزارهای مدیریت تجهیزات در کشور است که با بهره‌ گیری از فناوری روز و پشتیبانی فنی قدرتمند، نیازهای صنایع مختلف را پوشش می ‌دهد.

مزایای استفاده:

  • برنامه‌ ریزی دقیق تعمیرات پیشگیرانه (PM)
  • پایش وضعیت تجهیزات به صورت دیجیتال
  • تعریف و پیگیری دستورکارها و WOها
  • امکان ثبت انواع تعمیرات (پیشگیرانه، اصلاحی، اضطراری)
  • گزارش ‌گیری هوشمند از شاخص‌ های نگهداری و تعمیرات
  • مدیریت انبار قطعات یدکی
  • تعیین ساختار چارت سازمانی واحد نت و تخصیص وظایف
  • قابلیت یکپارچه ‌سازی با سایر سیستم ‌های  ERP

چرا راهکار سیستم؟

  • طراحی بومی و منطبق با نیازهای صنایع ایرانی
  • آموزش و پشتیبانی کامل
  • قابلیت سفارشی ‌سازی بر اساس نوع صنعت
  • گزارش‌ های تحلیلی برای تصمیم ‌سازی مدیریتی

جمع ‌بندی

نگهداری و تعمیرات دیگر تنها یک وظیفه پشتیبانی نیست، بلکه به عنوان عامل کلیدی در بهره‌ وری سازمان‌ ها شناخته می ‌شود. شناخت انواع نگهداری و تعمیرات، استفاده از شاخص‌ های عملکردی، بهره‌ گیری از روش‌ های نوین نگهداری و تعمیرات تجهیزات و در نهایت به‌ کارگیری یک نرم‌ افزار تخصصی مانند راهکار سیستم می ‌تواند نقش چشم‌ گیری در کاهش هزینه‌ ها و افزایش راندمان ایفا کند.