مرخصی زایمان یکی از مهم ترین حقوق مادران شاغل است که در قانون کار ایران به رسمیت شناخته شده است. این مرخصی با هدف حمایت از سلامت مادر و نوزاد، فراهم کردن فرصت بازیابی برای مادر و ایجاد تعادل بین کار و زندگی در دوران بارداری و پس از زایمان ارائه می شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل شرایط دریافت مرخصی زایمان، مدت زمان مرخصی زایمان تأمین اجتماعی و نکات مهم پیرامون حقوق مرخصی زایمان بپردازیم.
بر اساس قانون کار و زایمان، تمام زنان شاغل که تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند، حق دارند از مرخصی دوران بارداری و زایمان برخوردار شوند. مرخصی زایمان شامل دوره ای از پیش از زایمان و پس از زایمان می شود و کارفرما موظف است پس از اتمام این دوره، امکان بازگشت مادر به کار را بدون تبعیض فراهم کند.
برای استفاده از مرخصی زایمان تامین اجتماعی باید شرایط زیر رعایت شود:
در حال حاضر مدت زمان مرخصی زایمان در ایران طبق مصوبه های جدید به شرح زیر است:
همچنین طبق قانون، مادر می تواند بخشی از مرخصی خود را پیش از زایمان و بخش دیگر را پس از زایمان استفاده کند. معمولاً پزشکان توصیه می کنند ۳ ماه آخر بارداری برای مرخصی دوران بارداری اختصاص داده شود.
در طول مدت مرخصی زایمان، مادران مشمول حقوق و مزایای زیر هستند:
مزایای مرخصی زایمان تنها محدود به مادران نیست؛ در مواردی مرخصی زایمان پدر (مرخصی ۳ الی ۱۴ روزه پس از تولد فرزند) نیز در قانون پیش بینی شده است.
پس از پایان مرخصی زایمان، مادر می تواند به محل کار خود بازگردد و از حمایت های قانونی مانند ساعات کاری کمتر برای شیردهی (مرخصی ساعتی) بهره مند شود. بازگشت به کار بدون کاهش حقوق، مزایا یا تغییر سمت کاری باید صورت گیرد. در صورت بروز هرگونه مشکل در بازگشت به کار، کارمند می تواند به اداره کار شکایت کند.
مرخصی زایمان از حقوق پایه ای مادران شاغل محسوب می شود. آگاهی از انواع مرخصی، به خصوص مرخصی زایمان تأمین اجتماعی و شرایط قانونی آن به زنان کمک می کند تا بتوانند بدون نگرانی دوران حساس بارداری و پس از زایمان را سپری کنند. رعایت قوانین مرتبط با مرخصی استحقاقی و مرخصی زایمان، هم به نفع کارمندان و هم به نفع کارفرمایان در جهت ایجاد محیط کاری سالم تر و انسانی تر خواهد بود.