در دنیای رقابتی امروز، سازمان ها برای حفظ مزیت رقابتی و رضایت مشتری، ناچار به بهینه سازی فرآیند های داخلی و خارجی خود هستند. در این میان، دو مفهوم کلیدی یعنی زنجیره ارزش و زنجیره تأمین نقش محوری دارند. اگرچه این دو واژه گاه به جای یکدیگر استفاده می شوند، اما در واقع تفاوت‌های مهمی دارند.
زنجیره ارزش (Value Chain) مفهومی استراتژیک است که اولین بار توسط مایکل پورتر (Michael Porter) در سال 1985 مطرح شد. این مفهوم بیان می کند که هر فعالیتی که درون سازمان انجام می شود – از تأمین مواد اولیه تا تحویل محصول به مشتری – می تواند به خلق ارزش برای مشتری نهایی کمک کند.در پاسخ به جستجوی پرکاربرد (زنجیره ارزش چیست)، معمولاً با منابعی مواجه می شوید که این مفهوم را با نمودارهایی از اجزای کلیدی آن شرح می دهند.
مدل زنجیره ارزش پورتر شامل دو نوع فعالیت اصلی است:
1. فعالیت های اولیه: (Primary Activities)
2. فعالیت های پشتیبانی (Support Activities):
اجزای زنجیره ارزش همان فعالیت هایی هستند که در قالب مدل پورتر به آن ها اشاره شد. این اجزا در شرکت های مختلف، بسته به صنعت و مدل کسب و کار، می توانند تفاوت هایی داشته باشند.برای مثال، در یک نمونه زنجیره ارزش یک شرکت تولیدی ممکن است بخش کنترل کیفیت یا تحقیق و توسعه نقش پررنگ تری داشته باشد، در حالی که در زنجیره ارزش خدمات مانند شرکت های بیمه یا فناوری اطلاعات، خدمات مشتری و پشتیبانی فنی اهمیت بیشتری دارد.
در حسابداری مدیریت، تحلیل زنجیره ارزش ابزاری کاربردی برای شناسایی و کاهش هزینه های غیرضروری است. مدیران مالی با استفاده از این تحلیل می توانند بررسی کنند که هر فعالیت چه سهمی در ایجاد ارزش و چه نقشی در هزینه زایی دارد، و در نتیجه تصمیمات استراتژیک تری اتخاذ کنند.
برای درک بهتر اینکه مراحل زنجیره ارزش چیست، می توان آن را در قالب یک چرخه توضیح داد:
در هر یک از این مراحل، هدف اصلی ایجاد ارزش بیشتر برای مشتری و بهینه سازی فرآیند هاست.
حال سوال اینجاست: تفاوت زنجیره ارزش و زنجیره تامین چیست؟
ویژگی | زنجیره ارزش | زنجیره تأمین |
تمرکز اصلی | خلق ارزش برای مشتری | تأمین و تحویل کالا یا خدمات |
قلمرو | داخلی و استراتژیک | بیرونی و عملیاتی |
محوریت | فعالیت های ارزش افزا | جریان منابع و اطلاعات |
کاربرد | تحلیل مزیت رقابتی | مدیریت عملیاتی و لجستیکی |
مثال | بهبود تجربه کاربری | مدیریت انبار و حمل و نقل |
زنجیره ارزش بیشتر به فعالیت‌های داخلی سازمان تمرکز دارد و هدف آن ارتقای تجربه مشتری و ایجاد مزیت رقابتی است. اما زنجیره تأمین به فرایند جریان مواد، اطلاعات و کالا از تأمین کنندگان تا مشتریان نهایی می پردازد.
درک دقیق از اینکه زنجیره ارزش چیست و چگونه با زنجیره تامین تفاوت دارد، می تواند راهگشای تصمیمات کلیدی در هر سازمانی باشد. با شناخت اجزای زنجیره ارزش، بررسی زنجیره ارزش در حسابداری مدیریت و تحلیل مراحل زنجیره ارزش، مدیران می توانند نه تنها هزینه ها را کاهش دهند، بلکه تجربه مشتری را نیز ارتقاء دهند.در نهایت، ترکیب کارآمد مدیریت زنجیره تأمین و تحلیل زنجیره ارزش، راز موفقیت پایدار در بازارهای رقابتی امروز است.
میدان صادقیه، بلوار اشرفی اصفهانی، خ پیامبر شرقی، خ شاهد، کوچه وحدت ۴، پ ۸، ط ۵
تلفن دفتر مرکزی : ۴۷۵۸۷۲۰۰ (۰۲۱)
تلفن دفتر فروش: ۴۷۵۸۷۰۰۰ (۰۲۱)
شرکت راهکار سیستم سامان از به هم پیوستن جمعی از مشاوران و مجریان سیستم‌های مدیریت کیفیت، مالی و تولید از یک سو و متخصصین و کارشناسان خبره در حوزه فن‌آوری اطلاعات از سوی دیگر تأسیس شد.